استان شناسی قم

.:: استان شناسی | قم ::.

قم

قُمْ  (پارسی میانه: کُنب ) از کلان‌شهرهای ایران است که در ۱۲۵ کیلومتری جنوب تهران پایتخت ایران واقع شده‌است. این شهر در کنار رودخانه‌ی قمرود و در دشت قم قرار دارد. شهر قم مرکز استان قم و نیز مرکز شهرستان قم می‌باشد. این شهر مدفن فاطمه معصومه دختر موسی بن جعفر، پیشوای هفتم شیعه و به طور سنتی محل اقامت بسیاری از روحانیون بلندپایه‌ی شیعه بوده و بزرگ‌ترین حوزه علمیه‌ی ایران و مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه‌ی ایران در این شهر قرار دارد. دبیرخانه‌ی مجلس خبرگان رهبری ایران نیز در این شهر واقع‌است. قیام‌ها و شورش‌های پیاپی مردم قم باعث شده تا این شهر در طول تاریخ بارها توسط حاکمان و فرمانروایان ویران شده و از نو آباد شود. این شهر در یک ناحیه‌ی حساس در ایران واقع شده است، زیرا از یک سو رابط بین استان‌های صنعتی ایران و تهران و از سویی دیگر رابط کلیه‌ی استان‌ها و شهرهای جنوبی ایران با استان‌ها و شهرهای شمالی است. این اهمیت منحصر به حاضر نیست و در گذشته نیز قم به دلیل قرار گرفتن در مسیر راه ابریشم دارای اهمیت ارتباطی بوده است. سرشماری سال ۱۳۹۰ مرکز آمار ایران عدد ۱،۰۷۴،۰۳۶ نفر جمعیت را برای قم را نشان می‌دهد. با این جمعیت قم در رتبه هشتمین شهر پرجمعیت ایران قرار می‌گیرد. به شهر قم لقب‌های فراوانی نسبت داده می‌شود اما لقب رسمی و مورد استفاده در رسانه‌ها و همینطور شهرداری قم "پایتخت مذهبی ایران و قطب فرهنگی" است. از قم با عناوینی چون: حرم اهل بیت، شهر علم، پایتخت علمی و فرهنگی ایران، پایتخت جهان تشیع، مرکز تجمع اقوام مختلف ایران، ارزان ترین شهر ایران، شهر سوهان، شهر شیرینی، شهر قمنبیت (Ghomnobit) (کلم محلی که در قم کشت می‌شود)، آشیانه آل محمد، مدینه المومنین، استراحتگاه مومنین، دارالموحدین، شهر آخوندها، شهر عربها، شهر موتورسیکلت‌ها و شهر کریمه‌ی اهل بیت یاد می‌کنند. قم به عنوان پایتخت فرش ابریشمی ایران و جهان، پایتخت کامپیوتری ایران، پایتخت اینترنتی جهان شیعه و پایتخت دوم ادبیات کودک و نوجوان ایران، قطب تولید موتورسیکلت در ایران، قطب تولید نرم افزارهای علوم اسلامی، یکی از سه قطب تولید کیف و کفش در ایران، دومین قطب انتشار کتاب پس از تهران و بزرگ ترین قطب انتشار کتاب های دینی در خاورمیانهنیز شناخته می‌شود. اهمیت زیارتی شهر قم در درجه نخست مربوط به مرقد فاطمه معصومه دختر موسی بن جعفر، پیشوای هفتم شیعیان بوده، و سپس به دلیل وجود مزارهای متعدد علویان و نوادگان امامان و همینطور مسجد جمکران است. این شهر پس از مشهد دومین شهر زیارتی ایران است. جداشدن عتبات عالیات از ایران و پیوستن آن به امپراتوری عثمانی از یک سو و دور بودن مشهد از نواحی مرکزی ایران باعث شده که قم از دوره صفویه به بعد پذیرای زائران بیش تری باشد.