جغرافیای انسانی استان لرستان

جغرافیای انسانی استان لرستان

بر اساس آخرین تقسیمات کشوری استان لرستان دارای ۱۰ شهرستان، ۲۵ شهر، ۲۷ بخش، ۸۴ دهستان و ۳۲۹۷ روستاست.

ردیف	نام شهر	شهرستان	جمعیت سال ۸۵	جمعیت سال ۹۰	رتبه در شهرستان
۱	خرم‌آباد	خرم‌آباد	۳۲۸٬۵۴۴	۳۴۸،۲۱۶	۱
۲	بروجرد	بروجرد	۲۲۷٬۵۴۷	۲۴۰،۶۵۴	۱
۳	دورود	دورود	۱۰۰٬۵۲۸	۹۹،۴۹۹	۱
۴	کوهدشت	کوهدشت	۸۵٬۵۱۹	۹۲،۹۲۷	۱
۵	الیگودرز	الیگودرز	۷۸٬۶۹۰	۸۷،۹۶۷	۱
۶	نورآباد	دلفان	۵۶٬۴۰۴	۶۱،۱۴۲	۱
۷	ازنا	ازنا	۳۷٬۶۴۵	۴۰،۱۴۵	۱
۸	الشتر	سلسله	۲۸٬۳۰۶	۳۰،۲۵۷	۱
۹	پل‌دختر	پل‌دختر	۲۲٬۵۸۸	۲۵،۰۹۲	۱
۱۰	کونانی	کوهدشت	۳٬۷۴۶	۸،۲۴۲	۲
۱۱	معمولان	پل‌دختر	۷٬۶۳۳	۷،۵۰۲	۲
۱۲	چقابل	کوهدشت	۴٬۸۰۱	۵،۱۷۶	۲
۱۳	اشترینان	بروجرد	۵٬۲۶۴	۵،۰۸۳	۲
۱۴	گراب	کوهدشت	۳٬۲۷۰	۳،۲۰۰	۳
۱۵	فیروزآباد	سلسله	۲٬۸۵۷	۲،۸۷۶	۲
۱۶	زاغه	خرم‌آباد	۲٬۸۳۹	۲،۶۸۵	۲
۱۷	سپیددشت	خرم‌آباد	۳٬۱۹۷	۲،۵۴۵	۲
۱۸	درب گنبد	کوهدشت	۲٬۱۱۹	۲،۱۹۱	۴
۱۹	ویسیان	دوره	-	۱،۹۸۸	۱
۲۰	مؤمن‌آباد	ازنا	۱٬۲۳۰	۱،۵۶۱	۲
۲۱	شول آباد	الیگودرز	-	۱،۵۵۳	۲
۲۲	سراب‌دوره	دوره	۱٬۳۱۲	۱،۵۱۵	۲
۲۳	چالانچولان	دورود	۱٬۰۹۴	۱،۴۷۸	۲
۲۴	چغلوندی	خرم‌آباد	۱٬۵۴۴	۱،۴۰۹	۳
۲۵	هفت چشمه	دوره	-	۱،۰۴۸	۳

در قانون تقسیمات کشوری مصوّب آبان ماه سال ۱۳۱۶ ه .ش کل کشور به ۶ استان تقسیم شده بود که براساس آن استان لرستان فعلی، بخشی از استان غرب کشور شامل استان های فعلی کرمانشاه، لرستان، همدان، خوزستان، کهکیلویه و بویراحمد و کردستان بود. به استناد قانون جدید تقسیمات کشوری که دی ماه همان سال تصویب شد، کشور به ده استان تقسیم و نام هر استان با شماره ای از یک تا ده مشخص گردید. در این تقسیمات که تا دههٔ ۴۰ برقرار بود، استان لرستان فعلی بخشی از استان پنجم بود که حدود آن با استان غرب قبلی تفاوت چندانی نداشت و شهرستان خرم آباد تنها شهرستان منطقه، لرستان در آن تقسیمات بود. با استفاده از اختیارات قانون در تقسیمات جدید در سال ۱۳۴۵ ، کشور به ۱۳ استان و ۸ فرمانداری کل و ۱۴۵ شهرستان تقسیم شد، که در این قانون، لرستان با عنوان فرمانداری کل و با سه شهرستان (خرم آباد، الیگودرز و بروجرد) اداره می شد. براسا س تقسیمات کشوری مصوب سال ۱۳۵۰ ، کشور دارای ۱۴ استان و ۹ فرمانداری کل و ۱۵۱ شهرستان بود که لرستان فرمانداری کل به شمار می رفت. در سال ۱۳۵۲ شش فرمانداری کل شامل همدان، لرستان، زنجان، بوشهر، چهارمحال بختیاری و یزد به استان تبدیل شدند و بر این اساس استان لرستان دارای ۳ شهرستان، ۱۰ شهر، ۱۷ بخش و ۶۳ دهستان با مرکزیت خرم آباد اداره می شد.

شیوه های زندگی در استان

زندگی عشایری
طبیعت لرستان از دیر باز به علت تنوع آب و هوایی و مجاورت مناطق گرمسیر (قشلاق) و سردسیر (ییلاق) با یکدیگر، بستر مناسبی برای شکل گیری زندگی کوچ نشینی فراهم کرده است. در واقع مردم این سرزمین برای بهره گیری از امکانات محیط طبیعی ، با کوچ متناوب خود در طول سال، که بر اساس تغییر فصل استوار است، یکی از کهن ترین معیشت های اقتصادی بشر یعنی کوچ نشینی را به وجود آورده اند.

آیا می دانید چرا هوای داخل سیاه چادرها در زمستان گرم و در تابستان خنک است؟
مسکن کوچ نشینان لرستان چادر (داوار) است که از موی بز تهیه می شود . در فصل زمستان با ریزش باران طول الیافی که در بافت این چادرها به کار می رود، کاهش می یابد. به همین علت منافذ آ نها کوچک و نفوذ ناپذیر می شوند. این امر نه تنها از نفوذ باران به داخل چادر جلوگیری می کند، بلکه سبب نگهداری گرمای داخل چادر نیز می شود . برعکس در فصل تابستان به علت خشکی هوا طول الیاف چادر افزایش می یابد و موجب افزایش قطر منافذ آنها می شود. این امر باعث افزایش جریان هوا به داخل چادر و خنک شدن هوای داخل چادر می شود. بنابر این یکی از ویژگی های این نوع مساکن هماهنگی با شرایط محیط طبیعی است.

عشایر لرستان را می توان بر اساس شیوه کوچ به دو دسته اصلی تقسیم نمود:
الف) عشایر کو چ نشین: همراه دام هایشان کوچ می کنند و درآمد آنها مبتنی بر دامپروری است.
ب) عشایر نیمه کوچ نشین: اغلب خودشان ساکن اند، ولی دام هایشان را کوچ می دهند. این دسته از عشایر علاوه بر دامپروری به کشاورزی نیز می پردازند.

سکونتگاه های روستایی
طبق آمار سال ۱۳۸۵ حدود ۴۰ درصد جمعیت استان در روستاها سکونت دارند . در پیدایش روستاهای لرستان علاوه بر عوامل طبیعی همچون؛ منابع آب و زمین کشاورزی، عوامل انسانی مانند ضرورت های دفاعی و امنیتی، عوامل قومی و فرهنگی نیز مؤثر بوده است از نظر شکل، روستاهای لرستان از نوع متمرکزند. 

نمایی از شهر بروجرد

سکونتگاه های شهری
شهرهای لرستان در نتیجهٔ توسعه و تحول روستاها به وجود آمده اند. در شکل گیری این شهرها عواملی مانند دسترسی به منابع آب، ضرورت های دفاعی و امنیتی، ارتباطات و جنبه های سیاسی مؤثر بوده است . در چند دههٔ گذشته به علت مهاجرت روستاییان به شهرها جمعیت شهری استان به سرعت افزایش یافته است.

بیشتر شهرهای لرستان زیر ساخت های لازم را برای افزایش سریع جمعیت نداشته اند و این امر باعث بروز مشکلات فراوانی در این شهرها شده است . ساخت شهرهای لرستان تا حدود زیادی ، متأثر از شرایط جغرافیایی به ویژه ناهمواری هاست. این تأثیر را در بیشتر شهرهای لرستان می توان مشاهده کرد. شهرهای استان معمولاً از دو بافت جدید و قدیم تشکیل شده اند . در بافت قدیم به شرایط طبیعی بیشتر توجه شده و معماری این بخش تا حدودی متأثر از شرایط طبیعی است. اما بافت جدید بر اصول شهرسازی نوین منطبق است که متأثر از نیازهای جدید شهری است.

ویژگی های جمعیتی استان

براساس سرشماری سال 1385، حدود 26/65 درصد کل جمعیت کشور در استان لرستان زندگی می کنند. تراکم نسبی جمعیت در این استان ۶۲ نفر در هر کیلومتر مربع است.

ساختمان سنی جمعیت استان
۲۶ درصد کمتر از ۱۵ سال سن داشته اند. بنابراین مهم ترین ویژگی / براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ از کل جمعیت لرستان ۳ ساختار سنی جمعیت استان لرستان جوان بودن آن است. مهاجرت گروه های سنی فعال به سایر مناطق کشور یکی از دلایل جوانی جمعیت در استان ماست. جمعیت گروه بزرگسالان در استان 68/7 درصد است. هم چنین ۵ درصد جمعیت، بالا تر از ۶۵ سال سن دارند.
منبع : gardesh.info